सरकारी कर्मचाऱ्यांचे निवृत्ती वय आणि पेन्शनसंबंधित विषय हा अनेक देशांसाठी आर्थिकदृष्ट्या महत्त्वाचा आणि आव्हानात्मक मुद्दा आहे.
वेगवेगळ्या देशांमध्ये वेगवेगळे निवृत्ती वय आहे, आणि बदलत्या लोकसंख्येच्या आणि आर्थिक परिस्थितीनुसार त्यात बदल केले जातात.
1. निवृत्तीचे वय आणि पेन्शनचा बोजा:
- सरकारी कर्मचाऱ्यांना विशिष्ट वयानंतर पेन्शन देणे हे सरकारसाठी मोठे आर्थिक आव्हान असते.
- पेन्शन आणि निवृत्तीचे फायदे हे कर्मचाऱ्यांच्या सामाजिक सुरक्षेसाठी महत्त्वाचे असले तरी त्याचा अतिरिक्त आर्थिक बोजा सरकारवर पडतो.
- यामुळेच, काही वेळा सरकार निवृत्तीचे वय वाढवण्याचा पर्याय निवडते, जेणेकरून पेन्शनवर येणारा खर्च कमी होईल.
2. चीनमध्ये निवृत्ती वय वाढवण्याचा निर्णय:
- चीनमध्ये लोकसंख्या घटत आहे, आणि वृद्ध लोकांची संख्या वाढत आहे, ज्यामुळे निवृत्ती नंतर सामाजिक सुरक्षेच्या गरजा पूर्ण करणे सरकारसाठी आव्हान बनले आहे.
- याच कारणामुळे चीनने 1 जानेवारी 2025 पासून निवृत्तीचे वय वाढवण्याचा निर्णय घेतला आहे.
- योजना ऐच्छिक असेल: इच्छुक कर्मचारी आपल्या निवृत्तीचे वय वाढवू शकतील.
- पूर्ण अंमलबजावणी 2040 पर्यंत: या योजनेची पूर्णतः अंमलबजावणी 2040 पर्यंत होईल.
3. निवृत्ती वय बदलाचे नियम (चीन):
- पुरुष कर्मचाऱ्यांसाठी निवृत्तीचे वय 60 वरून 63 वर्ष केले जाणार आहे.
- कार्यालयात काम करणाऱ्या महिलांसाठी 55 ते 58 वर्षे, आणि शारीरिक श्रम करणाऱ्या महिलांसाठी 50 ते 55 वर्षे निवृत्तीचे वय असणार आहे.
4. इतर देशांतील निवृत्तीचे वय:
- जपान आणि दक्षिण कोरिया: येथे निवृत्तीचे वय अनुक्रमे 65 आणि 63 वर्षे आहे.
- अमेरिका, ब्रिटन, जर्मनी: या देशांमध्ये निवृत्तीचे वय 66 वर्षे आहे.
- भारत: भारतातही निवृत्तीचे वय वाढवण्याबाबत चर्चा सुरू आहे, विशेषतः केंद्र सरकारी कर्मचाऱ्यांसाठी निवृत्ती वय 62 वर्षे करण्याबाबत विचार होत आहे.
5. भारतामध्ये पेन्शन आणि बेरोजगारी:
- भारतातील पेन्शनचा मोठा खर्च सरकारच्या खजिन्यावर मोठा भार टाकत आहे.
- बेरोजगारी वाढल्यामुळे सरकारने निवृत्तीचे वय वाढवण्याचा विचार केला आहे, ज्यामुळे पेन्शनवरील खर्च तात्पुरता कमी होईल.
- मात्र, दीर्घकालीन उपाय म्हणून रोजगाराची साधने वाढवणे आवश्यक आहे.
6. 2023-24 आर्थिक सर्वेक्षण:
- भारतात नोकरी शोधणाऱ्यांची संख्या वेगाने वाढत आहे. बिगर कृषी क्षेत्रात दरवर्षी सुमारे 78.5 कोटी नोकऱ्यांची आवश्यकता भासते.
- CMIE (Center for Monitoring Indian Economy) च्या डेटानुसार, जून 2024 मध्ये बेरोजगारीचा दर सात ते नऊ टक्क्यांवर पोहोचला आहे.
7. निवृत्ती वय वाढवण्याचे फायदे:
- निवृत्तीचे वय वाढवल्यामुळे पेन्शनचा खर्च तात्पुरता कमी होईल.
- कर्मचाऱ्यांना निवृत्तीनंतरही काही काळ काम करता येईल, ज्यामुळे त्यांच्या आर्थिक सुरक्षिततेत वाढ होईल.
8. सारांश:
- निवृत्तीचे वय वाढवणे हा एक तात्पुरता उपाय ठरू शकतो, परंतु रोजगार निर्माण करणे हे दीर्घकालीन उपाय आहे.
- सरकारने निवृत्तीचे वय वाढवण्याचा विचार केल्यामुळे पेन्शनवरील आर्थिक बोजा कमी होईल, आणि कर्मचाऱ्यांनाही आर्थिक सुरक्षा मिळू शकेल.
या पद्धतीने निवृत्तीचे वय वाढवणे आणि पेन्शन योजना राबविणे हे सरकार आणि कर्मचाऱ्यांसाठी एक समतोल उपाय असू शकतो.
