अप्पवर कर्ज काढणे का होऊ शकते महागात?
आजकाल डिजिटल युगात, कोणत्याही आर्थिक गरजांसाठी अनेक अ‍ॅप्स आणि ऑनलाइन प्लॅटफॉर्म उपलब्ध आहेत. या अ‍ॅप्सवरून कर्ज घेणे सोपे वाटत असले तरी, त्याचे काही तोटे आणि महत्त्वाचे मुद्दे लक्षात ठेवणे गरजेचे आहे. योग्य माहिती आणि सावधगिरी न घेतल्यास, अ‍ॅपवरून घेतलेले कर्ज तुम्हाला मोठ्या अडचणीत आणू शकते. चला, अशा प्रकारे कर्ज काढणे महागात का पडते हे समजून घेऊया.
१. उच्च व्याजदर
अ‍ॅपवरून कर्ज घेतल्यास, बहुतांश वेळा व्याजदर पारंपरिक बँकांच्या तुलनेत खूप जास्त असतो. हे व्याज दर दररोज, आठवड्याला किंवा मासिक स्वरूपात लागू होतो. सुरुवातीला तुम्हाला हे दर लहान वाटू शकतात, परंतु दीर्घकाळासाठी हे व्याज मोठ्या रकमेमध्ये वाढू शकते.
उदाहरणार्थ:
जर तुम्ही ₹१०,००० चे कर्ज ३०% वार्षिक व्याजदरावर घेतले, तर १ वर्षाच्या शेवटी तुम्हाला व्याज स्वरूपात ₹३,००० अधिक द्यावे लागतील. याशिवाय, काही अ‍ॅप्स दरमहा अतिरिक्त शुल्क किंवा दंड आकारतात, ज्यामुळे एकूण खर्च वाढतो.
२. लपलेले शुल्क (Hidden Charges)
अनेक अ‍ॅप्स कर्ज देताना विविध प्रकारची शुल्क आकारतात जसे की:
- प्रोसेसिंग फी: कर्ज मंजूर करताना घेतले जाणारे शुल्क.
- लेट पेमेंट चार्ज: हप्ते वेळेवर न भरल्यास दंड.
- फोरक्लोजर चार्ज: कर्ज आधी फेडले तरी दंड.
ही शुल्क कधी कधी लपवलेली असतात आणि कर्ज घेतल्यानंतर त्याचा फटका बसतो. त्यामुळे, कर्ज घेण्यापूर्वी अटी व नियम काळजीपूर्वक वाचणे गरजेचे आहे.
३. वैयक्तिक माहितीची गोपनीयता धोक्यात
अ‍ॅप्स कर्ज देण्यासाठी तुमची वैयक्तिक माहिती मागतात जसे की, आधार कार्ड, पॅन कार्ड, बँक खाते तपशील, आणि फोनबुकमधील संपर्क. काही फसवे अ‍ॅप्स ही माहिती चुकीच्या पद्धतीने वापरतात.
- डेटा विक्री: तुमची माहिती तृतीय पक्षाला विकली जाऊ शकते.
- मानसिक त्रास: हप्ते भरले नाहीत तर कर्जदाराच्या संपर्कांना फोन करून त्रास दिला जातो.
४. कमी नियमन
पारंपरिक बँका आणि वित्तीय संस्थांवर रिझर्व्ह बँकेचे (RBI) नियमन असते. मात्र, अनेक डिजिटल कर्ज अ‍ॅप्सवर नियंत्रण नसते. त्यामुळे, अशा अ‍ॅप्सवर विश्वास ठेवणे कठीण होऊ शकते. फसवेगिरी किंवा गैरवर्तन झाल्यास, अशा अ‍ॅप्सविरुद्ध तक्रार करण्यासाठी कोणताही कायदेशीर आधार नसतो.
५. कर्जाचा सापळा (Debt Trap)
अ‍ॅपवरून सहज उपलब्ध असलेल्या कर्जामुळे लोक आवश्यकतेपेक्षा जास्त कर्ज घेतात. हप्ते वेळेवर भरता आले नाहीत तर व्याजाचे ओझे वाढत जाते आणि कर्जदाराला सतत नव्या कर्जासाठी अर्ज करावा लागतो. यामुळे, कर्जाच्या सापळ्यात अडकण्याची शक्यता वाढते.
६. फसवे अ‍ॅप्सचा धोका
गेल्या काही वर्षांत फसवे कर्ज अ‍ॅप्सचे प्रमाण वाढले आहे. हे अ‍ॅप्स सुरुवातीला आकर्षक ऑफर देतात, परंतु नंतर वापरकर्त्यांना फसवतात. अनेक वेळा, अशी अ‍ॅप्स थेट कर्जदाराच्या बँक खात्यावर हक्क सांगण्याचा प्रयत्न करतात.
फसवे अ‍ॅप ओळखण्यासाठी उपाय:
- अधिकृत वेबसाइट किंवा प्ले स्टोअरवरील रेटिंग तपासा.
- अ‍ॅपची परवानगी (Permissions) तपासा.
- कधीही आगाऊ पैसे भरू नका.
७. कायदेशीर परिणाम
जर तुम्ही कर्ज वेळेत परतफेड केली नाही, तर क्रेडिट स्कोअर खराब होतो. याचा पुढील कर्ज किंवा आर्थिक व्यवहारांवर परिणाम होतो. याशिवाय, काही अ‍ॅप्स चुकीचे कर्ज परतफेडीचे दावे करून ग्राहकांवर कायदेशीर कारवाई करण्याची धमकी देतात.
कर्ज घेताना सावधगिरी कशी बाळगाल?
१. अधिकृत प्लॅटफॉर्म वापरा:
फक्त RBI ने मान्यता दिलेल्या वित्तीय संस्थांकडूनच कर्ज घ्या.
२. अटी व नियम वाचा:
कर्ज घेण्यापूर्वी, व्याजदर, दंड, आणि शुल्क याबद्दल सर्व माहिती मिळवा.
३. वेळेवर परतफेड करा:
हप्ते वेळेत भरण्यासाठी बजेट तयार करा.
४. वैयक्तिक माहिती सांभाळा:
अ‍ॅपला फक्त आवश्यक तेवढीच माहिती द्या.
५. फसवे अ‍ॅप्स टाळा:
संदिग्ध अ‍ॅप्स किंवा जाहिरातींवर विश्वास ठेवू नका.
निष्कर्ष
अ‍ॅपवरून कर्ज घेणे सोयीचे वाटते, परंतु त्यासोबत अनेक धोके आणि महागडे परिणाम येतात. त्यामुळे, कोणतेही आर्थिक निर्णय घेण्यापूर्वी योग्य माहिती मिळवा आणि सावधगिरी बाळगा. आपला क्रेडिट स्कोअर आणि आर्थिक स्थैर्य टिकवून ठेवण्यासाठी जबाबदारीने कर्ज घ्या.
टीप: कर्ज घेण्यापूर्वी, तज्ञांचा सल्ला घ्या आणि आर्थिक निर्णय विचारपूर्वक घ्या.
